همگی وارد جهنم می‌شوید

در مورد آیۀ شریفۀ سورۀ مبارکۀ مریم که می‌فرماید: «شما همگی وارد جهنم می‌شوید و آنگاه اگر فضل خدا شامل حالتان شود، از آن بیرون می آیید» کمی بیشتر توضیح دهید، آیا مقصد همۀ ما جهنم است و آیا همۀ ما حداقل یکبار جهنم را ملاقات خواهیم کرد؟

دو آیۀ مورد نظر یکی از آیاتی است که میان مفسران گفتگوی دامنه‌داری دارد. هر کس به‌گونه‌ای معنا کرده‌است، آن هم براساس اینکه منظور از ورود در جمله «ان منکم الا واردها »چیست؟

اصل آیات این است: « و ان منکم الا واردها کان علی ربک حتماً مقضیاً ثمَّ ننجر الذین اتقوا و نذر الظالمین فیها جثیا»؛ «همۀ شما بدون استثناء وارد جهنم می‌شوید. این امری است حتمی و فرمانی است قطعی از پروردگارتان. پس آنها را که تقوا پیشه کرده‌اند، از آن رهایی می بخشیم و ظالمان را در حالی که از ضعف و به زانو در آمده‌اند در آن رها می‌کنیم». (1)

  

الف) بعضی از مفسران معتقدند که «ورود» در اینجا به معنای «نزدیک شدن و اشراف پیدا کردن (اختیاری)» است؛ یعنی همۀ مردم، خوبان و بدان، بدون استثنا برای حسابرسی یا برای مشاهده سرنوشت نهایی بدکاران به کنار جهنم می‌آیند. سپس خداوند پرهیزگاران را رهایی می‌بخشد و ستمگران را در آن رها می‌کند. اینان برای این تفسیر به آیات زیادی تمسک می‌کنند، از جمله آیات قصۀ حضرت موسی -علیه السلام- در سورۀ قصص: « ولما ورد ماء مدین»؛ «هنگامی که موسی کنار آب مدین رسید». در اینجا «ورود» به معنای حضور می‌باشد و می‌گویند روایاتی که کلمه «ورود» را به معنای دخول آورده‌اند، این روایات در شرح داستان وارد شده نه در بیان موارد استعمال الفاظ آیه تا بگوییم روایات دلالت دارد بر اینکه ورود به معنای دخول است. (2)

ب) تفسیر دوم که اکثرمفسران آن را انتخاب کرده‌اند، این است که «ورود» به معنای دخول می‌باشد؛ به این ترتیب، همۀ انسانها بدون استثناء وارد جهنم می‌شوند، منتهی دوزخ بر نیکان سرد و سالم خواهد بود، همان گونه که آتش نمرود بر ابراهیم سرد و سالم بود؛ چرا که آتش با آنها سنخیت ندارد، گویی از آنها دور می‌شود و فرار می‌کند و هر جا آنها قرار می‌گیرند، خاموش می‌گردد، ولی دوزخیان که تناسب با آتش دوزخ دارند، همچون مادۀ قابل اشتعالی که به آتش برسد، فوراً شعله‌ور می‌شوند. این مفسران به روایات برای این نوع تفسیر تمسک جسته‌اند.

این گروه، فلسفۀ این کار را این طور بیان می‌کنند: مشاهدۀ دوزخ و عذابهای آن مقدمه‌ای خواهد بود که مؤمنان از نعمتهای خدادادی بهشتی حداکثر لذت را ببرند؛ چرا که قدر عافیت را کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید. در اینجا مؤمنین گرفتار مصیبت نمی‌شوند، بلکه تنها صحنۀ مصیبت را مشاهده می‌کنند و همان طور که در روایات آمده است، آتش بر آنها سرد وسالم می‌شود و نور آنها شعلۀ آتش را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.(3)

این بود دو تفسیری که در مورد این آیه بیان شده است.  برای اینکه بدانید کدام یک به حق و حقیقت نزدیک‌تر است، باید به ادله آنها رجوع کنید، هر کدام هر کدام را که بهتر بپسندید آن را انتخاب نمایید.

منابع:

1-قرآن مجید، سورۀ مریم، آیۀ 72-71.

2-تفسیر المیزان، علامه محمد حسین طباطبایی، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 14،ص122، ذیل آیه مربوط.

3-تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، چاپ 1361، ج 13 ،ص 117، ذیل آیه مربوط.

به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی